داوود فتحعلی‌بیگی از کارگردانی نمایش «شب‌نشینی با مولیر» گفت
هم‌‌نشینی روح نمایشنامه‌نویس شهیر و روح سعدی افشار
داوود فتحعلی‌بیگی، نویسنده و کارگردان نمایش «شب‌نشینی با مولیر» که یکی از آثار حاضر در بخش مهمان چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است می‌گوید مصائبی که مولیر، یکی از نمایشنامه‌نویسان برتر قرن هفدهم فرانسه پس از نگارش «تارتوف» از سر گذراند موجب نگارش این اثر با حضور روح سعدی افشار شد.
به گزارش ایران تئاتر به نقل از ایرنا، نمایش «شب‌نشینی با مولیر» به نویسندگی و کارگردانی استاد شناخته‌شده نمایش ایرانی، داوود فتحعلی‌بیگی یکی از نمایش‌های حاضر در بخش مهمان چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است.
نمایشی که روز دوشنبه، نهم بهمن طی یک نوبت اجرا در ساعت ۱۸ در مجموعه تئاتر محراب روی صحنه می‌رود. داوود فتحعلی‌بیگی این نمایش را یک بار در سال ۱۳۹۳ برای شرکت در پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران-مبارک آماده کرد اما با منتفی شدن اجرا، نتوانست آن را روی صحنه ببرد.
او در مورد این اثر که در تازه‌ترین نمونه تنظیم‌شده‌اش توسط فتحعلی‌بیگی، دیگر عروسکی نیست و با حضور چهار بازیگر زن و ۱۰ بازیگر مرد اجرا می‌شود، گفت: «من یک شب در عالم خیال با مولیر، یکی از نمایشنامه‌نویسان برتر قرن هفدهم فرانسه به گفتوگو پرداختم و حاصل این گفتوگو به نمایشنامه «شب‌نشینی با مولیر» تبدیل شد.»
این هنرمند در پاسخ به اینکه این گفت‌وگوی خیالی با مولیر در چه مورد بود و تماشاگران «شب‌نشینی با مولیر» قرار است شاهد چه چیزی باشند، توضیح داد: «نمایشنامه‌های مولیر عموما کمدی- انتقادی هستند و در آثارش کجی‌ها و ناراستی‌های موجود در جامعه را به باد انتقاد می‌گیرد. او نمایشنامه‌ای کمدی به نام «تارتوف» دارد که در آن به انتقاد از افراد ریاکار، فرصت‌طلب و عوام‌فریب پرداخته است. مولیر این نمایشنامه را در دوران انگیزاسیون یا تفتیش عقاید نوشت؛ دورانی که اصحاب کلیسا تاخت‌وتاز می‌کردند و مولیر می‌دید که آن‌ها چه‌طور خود را پشت نقاب اعتقادات عوام پنهان کرده‌اند. او چون سوءاستفاده از باورهای مردم را می‌دید، «تارتوف» را با الهام از نمایشنامه‌ای ایتالیایی نوشت و چون تحت حمایت دربار بود، نمایش‌اش را در دربار اجرا کرد اما افرادی فرصت‌طلب، دو رو، دو رنگ و عوام‌فریب چون زیر سوال رفتن خود را در «تارتوف» دیدند، جلوی اجرای آن را گرفتند. مولیر نمایشنامه‌اش را مجددا بازنویسی و این‌بار با نام «شیاد» اجرایش کرد ولی باز هم با ممانعت‌هایی مواجه شد. او سرانجام توانست نمایش‌اش را اجرا کند اما آن افراد فرصت‌طلب و دورو و دورنگ کینه او را برای همیشه به دل گرفتند.»
فتحعلی‌بیگی ادامه داد: «مولیر پس از پشت سر گذاشتن یک زندگی پرفراز و فرود، سخت، غمناک و پرماجرا، در ۱۷ فوریه ۱۶۷۳ به طرزی نمادین درگذشت. او که به بیماری سل مبتلا بود، هنگامی که در حال اجرای نمایش «بیمار خیالی»، آخرین نوشته‌اش بود، دچار تشنج و عدم تعادل شد. با این حال اجرا را به پایان برد و ساعاتی بعد درگذشت. وقتی مولیر درگذشت هیچ کشیشی بر بالین او حاضر نشد و کلیسا اجازه تدفین او را در گورستان مسیحیان نداد. پس از تلاش‌های همسرش و توسل او به شخص پادشاه، سرانجام به دستور اسقف اعظم پاریس، در ۲۱ فوریه ۱۶۷۳ پیکر او را در گورستان موقوفه سن ژوزف به خاک سپردند. سرگذشت مولیر بی‌اختیار مرا به یاد همه هنرمندانی می‌اندازد که گاه به علت گرفتار شدن در دام سوءتعبیر و گاه به خاطر گرفتاری در دام افراد غرض‌ورز یا داد و قال کسانی که در آثار هنری این هنرمندان زیر سوال رفته‌اند، با رد و طرد آثارشان مواجه می‌شوند. مجموع آنچه اشاره کردم موجب نگارش نمایشنامه «شب‌نشینی با مولیر» شد.»
این استاد نمایش ایرانی همچنین با اشاره به اینکه «شب‌نشینی با مولیر» شامل بخش‌هایی از نمایشنامه «تارتوف» و بخش‌هایی از سیاه‌بازی است، در مورد شیوه اجرا هم توضیح داد: «در این نمایش در کنار حضور روح مولیر روی صحنه، روح زنده‌یاد سعدی افشار، بزرگ سیاه‌باز تئاتر ایران هم روی صحنه می‌آید و هرچند جنس کمدی مولیر با جنس کمدی سیاه‌بازی متفاوت است اما روح سعدی افشار در جاهایی بازیگوشانه در روند نگارش نمایشنامه توسط روح مولیر سرک می‌کشد. نمایش ما از صحنه دفن مولیر در گورستان و مخالفتی که با دفن او صورت می‌گیرد، آغاز می‌شود و شیوه اجرایی ما برآمده از سنت نمایش ایرانی است. ما گورستان را به عنوان مکانی واحد در نظر گرفته‌ایم، اما گورستان در طول اجرا مرتب بازتعریف و هر بار تبدیل به مکانی تازه می‌شود و در حرکتی چرخشی در انتهای نمایش مجددا به گورستان بازمی‌گردیم. در نمایش‌های آیینی- سنتی اصلی وجود دارد که هویت‌بخشی مجازی به مکان اجرا می‌نامندش. این هویت‌بخشی مجازی به مکان اجرا، هم در نقالی، هم در تعزیه و هم در تخت حوضی قابل مشاهده است. ما در «شب‌نشینی با مولیر» از همین اصل استفاده کرده‌ایم. به این معنا که مکان اجرا واحد است، اما به شکل مرتب، از طریق بیان، کلام و دیالوگ‌هایی که بازیگران بر زبان می‌آورند بازتعریف می‌شود و نام تازه‌ای به خود می‌گیرد و بر مکان تازه‌ای دلالت می‌کند.»
چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با ریاست کاظم نظری و دبیری مهدی حامدسقایان، از ۲۷ دی تا ۱۲ بهمن ۱۴۰۲ در تهران در حال برگزاری است.
